BUITENPLAATS SPANGEN
een wijk midden in de natuur
Wie de plattegrond van Spangen en omgeving bekijkt, ziet dat de wijk eigenlijk ‘midden in de natuur’ ligt. Aan de Oostzijde, de Schie-oever, Noordzijde, Schooltuinen en Braakliggende terreinen en aan de Westzijde, een verlaten spoordijk, kinderboerderij, speeltuin en sportvelden. Het idee achter het project Buitenplaats Spangen is om deze natuur te ontsluiten en te ontwikkelen ten behoeve van de wijk met een centrale plaats voor de spoordijk, als nieuw te ontwikkelen 'natuurpark'.Het Bureau Creatief Beheer is door de deelgemeente Delfshaven, Woonstad en de dS+V gevraagd deze transformatie voor het doelgebied Spoordijk e.o., programmatisch en participatief te ondersteunen.
Voor de Spoordijk betekent dit concreet dat deze zich langzaam zal transformeren in een periode van 5 jaar tot een echt natuurpark met bijbehorend programma, beheer en onderhoud. Hierbij wordt direct gestart met zowel aanbestedingen als programmaontwikkeling. Creatief Beheer is hierin coördinerend niet bepalend.
Spangen heeft als wijk zeer veel potentie, beroemde architectuur, roemrucht verleden, gelegen nabij het stadscentrum. De wijk Spangen kan aanmerkelijk groener en kindvriendelijker gemaakt kan worden. We ontwikkelen de spoordijk op een innovatieve wijze tot een ‘verbindend natuurpark’ met recreatieve en educatieve functionaliteit voor de wijk. Dit zal zeker een aanzienlijke verbetering opleveren voor de uitstraling van en het leefklimaat in de wijk Spangen.
De Creatief Beheer methode
De aanpak van gebiedsontwikkeling door Creatief Beheer is uniek. In de methode Creatief Beheer staan de behoeftes van de bewoners in een wijk centraal, worden interventies altijd samen met bewoners gedaan, beginnen projecten informeel, worden bewoners en professionals uit hun vaste patronen gehaald en met elkaar in contact gebracht door mee te doen met creatieve en innovatieve projecten.
Door de Creatief Beheer aanpak vormen de openbare ruimte en de wijkgemeenschap zich tot een dynamisch, zelf ontwikkelend systeem dat geleidelijk in waarde stijgt. Vertrouwen wordt opgebouwd door direct in actie te komen en zaken te verbeteren.
Via media, TV en Internet, blijven alle betrokkenen op de hoogte wat er in het project gebeurt. Beheer, onderhoud en inrichting worden niet opgevat als een kostenpost, maar als investering.
Gebiedsanalyse en mogelijkheden
Gebiedsanalyse
Aan de ene kant van de dijk ligt de woonwijk spangen. In de zone aan de andere kant van de dijk wordt niet gewoond, maar zijn organisaties gevestigd op het gebied van onderwijs en recreatie. Centraal in de wijk Spangen ligt het Sparta stadion, een wijkoverstijgende voorziening. Aan de noord zijde ligt een kwekerij- en educatieve tuinen en een spoorweg, met aan de andere kant de Van Nelle Fabriek. Aan de zuidzijde Marconieplein, een belangrijk verkeersknooppunt in het gebied en de drie Europoint torens.
Toekomstplannen
Dakpark - In het verlengde van Buitenplaats Spangen, aan de zuidzijde van het Marconieplein verrijst het dakpark, de eerste paal is reeds geslagen.
Park onder de metro - Onder de metrolijn, ten zuidwesten van Vreelust, wordt momenteel een park aangelegd.
Sportpark Vreelust - Het is de ambitie om sportpark Vreelust te herontwikkelen.
Melachtoncollege - Het Melachtoncollege pleegt nieuwbouw.
Het is de intentie van belanghebbende partijen de dijk te ontwikkelen als een verbindend ‘natuurpark‘, om zodoende de wijk Spangen een directere toegang tot de voorzieningen te geven. Creatief Beheer verzorgt hierbij de participatieve en programmatische ondersteuning.
‘Ontwerpwedstrijd Spangen-Fabriek’ -Verschillende bureaus hebben al nagedacht over de mogelijkheden die de dijk biedt. Twee jaar geleden is er de prijsvraag `Ontwerpwedstrijd Spangen-Fabriek´ uitgeschreven door Stichting Spangmaker, Woning Bedrijf Rotterdam en Proper Stok Ontwikkelaars. Dit heeft ongeveer 40 inzendingen opgeleverd. Zij hebben nagedacht over de relatie tussen de Van Nelle Fabriek en de wijk Spangen, waar de spoordijk een belangrijk deel van uit maakt.
Sam Jacobs - In het kader van de biënnale werkt Sam Jacobs, FAT architecture, ook aan een ontwerp.
Mogelijkheden
Buitenplaats Spangen ligt op een dijk. Het is een lange en smalle strook, die van Marconieplein om de wijk Spangen naar de Van Nelle Fabriek loopt. De vorm van het gebied vraagt om een route in de lengte richting van de dijk. Creatief Beheer stelt voor om een aantal vlechtende paden over het talud te laten lopen. Langs deze route worden momenten gecreëerd, plekken waar iets gebeurd. De bovenstaande beelden geven een impressie van de eerste ideeën hiervan.
Eerste acties
Verhuizing vanaf het Bellamyplein
De Bloementuin op het Bellamyplein gaat weg. De kas, de opslagcontainer, bruikbare grond, boomstammen, het hekwerk en de vaste planten gaan we vanuit de bloementuin verhuizen naar de dijk.
Paden
Op het eerste deel van de dijk leggen we een aantal paden aan. De paden verbinden de trap, de kas en moestuinterrassen, de oversteek naar de kinderboerderij en het pompgebouw met elkaar.
Tuinterrassen
Terrassen met moes- en bloementuinen bij de trap en brug. Bij de terrassen komt ook de kas en een opslaghuisje te staan. Tevens komen er een aantal speelobjecten, wellicht geïntegreerd in de terrassen.
Verbinding kinderboerderij en speeltuin
Vanaf de dijk komt een verbinding naar de kinderboerderij en speeltuin. De verbinding takt aan op de reeds bestaande doorsteek over de metro.
Plantenrails
We zijn begonnen met het snoeien van bramen, om op gewenste punten plekken open te maken. Het snoeimateriaal wordt tussen railsen gelegd die vlechtend over de dijk lopen.